فرارو- یک تیم بین المللی از ستاره شناسان دقیق ترین تصاویر را از بزرگترین موج شوک کیهانی قابل مشاهده از زمین گرفته اند. این امواج ضربه‌ای غول‌پیکر بسیار بزرگ‌تر از کل کهکشان ما هستند و هنگام برخورد خوشه‌های کهکشانی در پرانرژی‌ترین رویدادها از زمان انفجار بزرگ به وجود آمده‌اند.
به گزارش فرارو، جهان ما پر از کهکشان هایی است که به طور مساوی توزیع نشده اند، اما در ساختارهای وسیعی متمرکز شده اند. بزرگترین آنها شامل هزاران کهکشان به نام “خوشه های کهکشانی” است. گاهی اوقات، دو خوشه کهکشانی از طریق گرانش شروع به جذب یکدیگر می کنند که منجر به یک برخورد اجتناب ناپذیر می شود. برخورد خوشه‌های کهکشانی قوی‌ترین رویدادی است که از زمان شکل‌گیری جهان ما رخ داده است و می‌تواند «آتش بازی» تماشایی را ایجاد کند که می‌توانیم با استفاده از تلسکوپ‌های رادیویی مدرن مشاهده کنیم.
وقتی دو خوشه کهکشانی با هم برخورد می‌کنند، می‌توانیم یک جفت موج شوک غول‌پیکر را ببینیم که در میان خوشه‌های تازه تشکیل شده منتشر می‌شوند که بسیار شبیه به انفجارهای صوتی ناشی از حرکت هواپیماهای مافوق صوت هستند. یک تیم بین‌المللی از اخترشناسان اکنون در حال انجام دقیق‌ترین مطالعه در مورد چنین امواج ضربه‌ای کیهانی هستند که در طی برخورد دو خوشه کهکشانی عظیم بیش از یک میلیارد سال پیش و تشکیل خوشه کهکشانی آبل 3667 شکل گرفتند.
پروفسور فرانچسکو دو گاسپرین، استاد دانشگاه هامبورگ و INAF و همچنین نویسنده اصلی این مطالعه گفت: «فرآیند بسیار پیچیده‌تر از آن چیزی است که در ابتدا فکر می‌کردیم». امواج ضربه ای به عنوان شتاب دهنده برای ذرات غول پیکر عمل می کنند که الکترون ها را با سرعتی نزدیک به سرعت نور شتاب می دهند. هنگامی که این الکترون های سریع از یک میدان مغناطیسی عبور می کنند، امواج رادیویی را که ما می بینیم ساطع می کنند. شوک‌ها توسط الگوی پیچیده‌ای از رشته‌های درخشان ایجاد می‌شوند که موقعیت خطوط میدان مغناطیسی غول‌پیکر و مناطقی که الکترون‌ها در آن شتاب می‌گیرند را دنبال می‌کنند.
این امواج ضربه ای هنوز در خوشه های کهکشانی تازه تشکیل شده با سرعتی به 1500 کیلومتر در ثانیه منتشر می شوند که معادل 2.5 ماخ است. این بدان معناست که در مدت زمانی که شما برای خواندن این جمله صرف می کنید، جبهه شوک از کل زمین عبور می کند. اندازه موج ضربه ای اصلی چشمگیر است و کل عرض خوشه کهکشانی را در مجموع 6.5 میلیون سال نوری می پوشاند. در مقام مقایسه، کهکشان راه شیری، کهکشانی که ما در آن زندگی می کنیم، بیش از 60 برابر کوچکتر از این موج ضربه ای است.
این مشاهدات منحصر به فرد با استفاده از تلسکوپ رادیویی جدید MeerKAT در آفریقای جنوبی انجام شده است. این تلسکوپ از 64 صفحه رادیویی مجزا تشکیل شده است که 13.5 متر قطر دارند و در منطقه ای به وسعت 8 کیلومتر پراکنده شده اند. پروفسور فینوگونوف از دانشگاه هلسینکی که در تجزیه و تحلیل این تحقیق شرکت داشت نیز می گوید: وجود شوک در آبل 3667 با استفاده از تغییرات شدید در خواص گاز داغ شناسایی شده توسط اشعه ایکس تشخیص داده می شود که داده های تشعشعی آن توسط رصدخانه XMM-Newton جمع آوری شده است.
منبع: scitechdaily:
ترجمه: مصطفی جرفی فرارو:
